Çoklu Zeka Kuramı

İÇİNDEKİLER
1.Sözel Zeka
2. Mantıksal Matematiksel Zeka
3. Görsel Zeka
4. İçsel Zeka
5. Sosyal Zeka
6. Müzik Zekası
7. Doğaya Dönük Zeka
8. Kinestetik Zeka
 
 

Sözel Zeka
 
       Bu zeka büyük olasılıkla bize en tanıdık gelen ve en iyi bildiğimiz türdür. Hepimiz ayakta olduğumuz zamanların çoğunu sözel zekamızı kullanarak geçiririz. Genel eğitim sistemlerimizin ana vurgularından biri de budur.
Çağdaş zeka araştırmacılarına göre üç binden fazla farklı dili konuşabilme yeteneğiyle doğarız. Ama doğduğumuzda bunlardan herhangi birini bile konuşabilir durumda olmayız!
     Çevremizde kullanılan dille etkileşimde bulunmaya başladığımızda beyin dilin tüm seslerini tanıyabilir durumdadır. Kültürel motiflerle, duyma sıklığıyla, bu sesleri taklit etme girişimleriyle ve çok büyük olasılıkla kendi ayakta kalma içgüdülerimizle dil beynimize iyice yerleşir. Genellikle bu potansiyel dillerden yalnızca birini ya da ikisini tam olarak hakim olabildiğimiz, karmaşık dil sistemleri halinde geliştirebiliriz.
    Sözel zeka dille yaptığımız her türlü çalışmayla ilgilidir: gazete, kitap ya da satın aldığımız çeşitli ürünlerin üzerindeki etiketleri okuyabilme yeteneği, düz yazı, şiir, rapor ve mektup yazabilme yeteneği, dinleyiciler önünde konuşma yapabilme ya da bir arkadaşınızla sohbet edebilme yeteneği gibi. Başka birinin konuşmasını dinleyebilme ve hem ne söylediğini hem de ne gibi bir mesaj vermek istediğini anlayabilme de sözel zekanın ilgili olduğu alanlardandır.

Kendi sözel zekanızı daha iyi keşfetmek için aşağıdaki alıştırmaları yapın:
       İki hafta boyunca bir mizah dergisini elinizin altında bulundurun. Gün içerisinde söze dayalı komik şeyleri bulabildiğiniz kadar bulup bir yere yazın. Çevrenizdekilerin yaptığı nükteli kurnazca yorumlara kulak verin. Yazılı ya da sözlü, resmi ya da samimi diyaloglarınızda geçen kelime oyunlarını bulun. Kendinize her gün yeni bir şaka öğrenme hedefi koyun ve bunu arkadaşlarınızla ve ailenizle paylaşın. Bu iki hafta boyunca kendi "espri gücünüzü" nasıl geliştiribildiğinizi izleyin.
       İçinde çapraz bulmacalar, karışık sözcük oyunları, akrostişler ve benzeri oyunlar olan sözcük oyunları kitabı alın. Haftanın her günü farklı bir sözcük oyunuyla ya da bulmacasıyla uğraşın. Yapabildiğiniz kadar yalnız başınıza yapmaya çalıştıktan sonra başkalarının müdahale etmesine izin verin. Kolaydan başlayıp giderek daha karmaşık oyunları ya da bulmacaları yapıp yapamadığınıza bakın.
          Sabahları işe gitmeden önce bir sözlük alıp gözleriniz kapalı olarak rasgele bir sözcüğe işaret edin. Sözcüğün okunuşunu ve anlamını öğrenin. Gün içinde ailenizle ya da iş arkadaşlarınızla konuşurken sözcüğü kullanmaya çalışın.
 

ÇALIŞMA PLANI
Sınıf: 3                                                                                  Süre: 40
Ders: Hayat Bilgisi                                                               Tarih: ....../...../..........
Ünite: Dünyamız ve uzay                                                     Konu:Dünya ve ay
Davranışlar:
1-Ayın bir gök cismi olduğunu söyleme.
2-Dünyanın şeklinin neye benzediğini söyleme.
Ders Öncesi Hazırlık: Gök cisimlerini gösteren gece  fotoğrafı ve dünya ve ay modeli
İşleniş:  
S/D__
  Gece gökyüzüne baktığımızda neler gördüğünüzü listeleyiniz.
Gündüz gökyüzüne baktığınızda neler gördüğünüzü listeleyiniz.
G/U__  Geceyi anlatan resim çalışması yapın.
Geometrik şekiller arasında dünyaya benzer olanı gösterin
K/A__ 
 Geceyi aydınlatıyorum ben neyim.
Kendi etrafımda dönerim güneş etrafında dönerim ben neyim.
İ__ 
Gece aya baktığınızda ne hissediyorsunuz.
M/M__
Ayın değişik şekillerde görünümünün mantıklı nedenlerini yazma.
Ay ve dünyanın venn şeması üzerinde benzerlik ve farklılığının karşılaştırılması
B/K__
  Okulun bahçesinde  ay ve dünyanın taşlarla yapılması.
Oyun hamurları  dünya  modelinin yapılması
M/R__ 
Dünya dönüyor şiirinin ay dede melodisi eşliğinde söylenmesi
D__  
Ayı  10 gün gözleyip özelliklerini listeleme
 
Yaratıcı Etkinlik: Astronot olsaydınız neler yapardınız?
DEĞERLENDİRME:
1.Bilgi: Gece gördüğünüz gök cisimlerinden en büyüğünün adını  yazınız.
2.Kavrama:Ay niçin gündüz kaybolmaktadır? Açıklayınız.
Denizde gemi giderken  belli bir süre sonra kaybolmaktadır. Sizce neden?
3-Uygulama:Bir tabloda ay ve dünyayı nerelere yerleştirirdiniz?
4Analiz.:Ay ve dünyanın benzer ve farklı yönlerini karşılaştırın.
5 Sentez: Ay ve dünya yuvarlak değil de, kareye benzeseydi ne olurdu?
6-Değerlendirme:Aya gitseydiniz ilk olarak neye bakardınız?
Dünya ile ay yer değiştirseydi hangisinde yaşamak isterdiniz?
 
Planın uygulaması ile ilgili açıklamalar ve öneriler: 
DERS  ÖĞRETMENİ           

UYGUNDUR. ......../ ....... / 2003

OKUL MÜDÜRÜ

Bedensel zeka alanı, koordinasyon, denge, güç, esneklik ve hız gibi bazı fiziksel yetenekleri ve bu yeteneklerin hepsinin bir arada işlemesini sağlayan devinimsel nitelikteki bazı özel becerileri de içermektedir(Saban,2002:45).
Bedensel zekanın özündeki kapasiteler şunlardır:
1-     Vücut hareketlerini kontrol etme
2-     Önceden planlanmış vücut hareketlerini kontrol etme
3-     Bedenin farkında olma
4-     Zihin ile beden arasında güçlü bir bağ kurma
5-    Pandomim yetenekleri
6-     Bedeni tümüyle iyi kullanma
    ÖĞRENME ÖZELLİKLERİ
Bedensel Zeka ile öğrenenler
*Nesneleri dokunarak tanıma eğilimine,
 *En az bir spor dalında başarıya,
 *Jest ve mimikleri kolaylıkla taklit edebilme becerisine,
*Uyumlu ve ahenkli dans edebilme becerisine,
 *Uzun süre hareketsiz kalamama ve sürekli kımıldama eğilimine,
 *Nesneleri parçalayıp tekrar birleştirme becerisine,
*Fiziksel oyunlarda üstün başarıya,
 *El becerisi gerektiren etkinliklerde kolaylıkla üretme gücüne sahiptir.
* Duygularını belirgin olarak vucut diliyle ifade eder
*Boya ve hamurla oynamayı sever
* Nesneleri parçalayıp bütünleştirmeyi sever
* Bir veya daha fazla sporla uğraşır
* Küçük kas gelişimi mükemmeldir
* Uzun süre oturduğunda elleri ve ayaklarıyla oynar yerinde duramaz
 
YETENEKLER VE ÖZELLİKLER:
Dokunmaktan hoşlanır, macera ruhludur, alet kullanmaktan hoş­lanır, dışarıda bulunmaktan hoş­lanır, konuşurken elleriyle des­tekler, eğlenceli yarışlara katıl­maktan hoşlanır, rahatça
 
YETENEKLERİ GELİŞTİRMEK İÇİN ETKİNLİKLER:
Drama, fiziksel alıştırma, meka­nik işler, dans .atletik sporlar, el sanatları, masaj, yemek pişirme, dışarı etkinlikleri, bahçe işleri, işaret dili, ahşap işleri, dikiş.
DERSTE UYGULANIŞI
EĞİTİM ETKİNLİKLERİ
Deneyerek öğrenme, drama, dans eğitimi için kullanılan beden hareketleri, gerçek öğrenme etkinlikleri, gevşeme egzersizleri
EĞİTİM ARAÇLARI
Hamur, spor malzemesi, yönlendiriciler, inşaat gereçleri, gerçek öğrenme kaynakları
EĞİTİM YÖNTEMLERİ
İnşa etme, oyunlaştırma, dokunma, dansla ifade etme, zevkine varma 
 

Onu kendi düşünme süreçlerinizde de kullanın. Onu kullanabileceğiniz ilginç, değişik yollar bulmaya çalışın.
 Gün boyunca duyduğunuz tüm deyimlerin bir listesini tutun. Sözcüklerin kelime anlamlarına doğrudan bakıldığında çok komik olanlarını bile (örneğin etekleri zil çalmak, dilinde tüy bitmek ve benzerleri gibi). Ayrıca çevrenizdekilerin konuşmalarında farkettiğiniz çift anlamlı ifadelerin listesini tutmaya başlayın. Örneğin dilini ısırmak, keçileri kaçırmak ve benzeri gibi. Bu tür şeylerin sözcük anlamlarını gözünüzün önünde canlandırmaya çalışın.
         İşte "çevrenizdekilerin söyledikleri şeyleri nasıl söylediklerine" dikkat edin ve kullandıkları sözcüklerin anlamıyla seslerinin tonunda, ritminde ve yüksekliğinde bir uyuşmazlık olup olmadığını bulmaya çalışın. Konuşmalarının tonu ya da ritmi değiştirildiğinde sözcüklerinin anlamlarının nasıl değişebileceğini düşünün. Örneğin birinin "Sana söyleyecek çok önemli bir haberim var" dediğini duyduğunuzda o kişinin bunu çok monoton, heyecansız bir şekilde söylediğini düşünün. Ya da birinin diğerine gergin bir tonda rahatlamasını söylemesini gözünüzün önüne getirin.
         Bir dostunuzdan, iş arkadaşınızdan ya da başka birinden on farklı çok ilginç konuyu on farklı karta yazmasını isteyin. Bunları ikiye katlayıp bantlayın. Gün içinde çeşitli zamanlarda, ara verdiğinizde ya da arabanızla işten eve giderken cebinizdeki bu kağıtlardan rasgele birini seçip bu konuda doğaçlama konuşun. Bir çırpıda düşünüp karar vererek ve karşınızdaki kişinin ne dediğinizi bilerek konuştuğunuzu düşünecekleri şekilde en az beş dakika konuşun.

Her zekanın farklı boyutlarını tanımlayan "temel işlemleri" ya da özellikleri vardır. Sözel zekanın temel özellikleri şunlardır:
Sözcüklerin sırasını ve anlamını anlayabilme (Anlam bilimi ve sözdizimi)
Açıklama, öğretme ve öğrenme
Sözcükler yoluyla espri yapma
Bir işin akışında diğerlerini ikna edebilme (ikna edici konuşabilme ve yazabilme)
Anımsayabilme ve çağrışım yapabilme
Daha ayrıntılı dil analizleri yapabilme (dilin kendisiyle ilgili araştırmalar yapma)
 
SÖZEL ZEKAYA SAHİP OLAN KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ 
 ( TANINMA ÖZELLİKLERİ)
    Bu zeka alanına sahip olan bireyler;
* İyi bir konuşmacıdırlar.
* Konuşma ve anlatmanın yanında dinleme yetenekleri de fazladır.
 * İyi bir dinleyici olurlar.
*Hafızalarını çok verimli kullanabilirler.
*Yazma becerileri yüksektir.
* Dinleme süreleri uzundur,sıkılmadan konuşulanları dinlerler.

Çok konuşan öğrencilerin büyük bir bölümü bu zeka alanına sahiptir. Bu zekadaki öğrenciler anlatım ve sosyal alan derslerinde başarılıdırlar. Türkçe ve kompozisyon derslerini severler, televizyondaki tartışma programlarını sıkılmadan severek takip ederler.
 
BU ZEKAYA SAHİP OLAN KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ
      Sözcükler zekası ya da bir dilin temel işlemlerini açıkça kullanabilme yeteneğidir. Okuma, yazma, dinleme ve konuşma ile iletişim sağlayarak, bu zekanın en belirgin özellikleri kullanılır. Dil zekasının kullanımı önceki bilgiyi ve anlamayı yeni bilgiye bağlamaya yardımcı olmakta ve bağlantının nasıl olacağını açıklamaktadır. Dil zekası iletilenin bireysel olarak algılanmasını sağlar.
           Dil zekası dilin kullanımının farklı biçimlerde üretilmesine ve geliştirilmesin yardımcı olur. Gardner dilin insan zekasını üstün  bir örneği ve toplumsallaşma sürecinde vazgeçilmez bir öneme sahip olduğunu belirtmektedir.
Değişik kültürlerde yaşayan insan dil kullanma becerisine sahiptir. Ancak kimileri dili sadece iletişim amacıyla kullanırken, kimileri birden çok dil ve iletişim becerileri gösterebilirler. Dil zekası sözcükleri hem sözlü hem de yazılı olarak etkili biçimde kullanma becerisidir.
 
BU ZEKANIN ÖZÜNDEKİ KAPASİTELER ŞUNLARDIR:
1-Düzeni ve sözcüklerin içeriğini anlama
2-Açıklama, öğretme, öğrenme
3-Mizaha dayalı anlatım
4-Yazılı ya da sözlü olarak etkili hitabet, ikna ve etkileme gücü
5-Hatırlama ve geri getirme
6-Metalinguistik analiz( anlamaya yönelik çözümleyici sorular sorma)
ÖĞRENME ÖZELLİKLERİ
1-Dil Zekası ile öğrenenler
     -Etkili dinleme,
    -Etkili konuşma becerisine,
    -İsim, yer ve tarihler hakkında güçlü bir hafızaya,
    -Güçlü bir kelime dağarcığına,
    -Doğru telaffuz becerisine,
    -Hikaye, fıkra, şiir türlerinde kitaplar okuma anlatma ya da yazma becerisine,
    -Tekerleme ve kelime oyunları başarısına,
    -Yabancı dilleri kolaylıkla öğrenme becerisine sahiptirler,
dinleme becerisi yüksektir
* kelime oyunlarını sever
* iyi bir fıkra anlatıcısıdır
 

Daha sonra hem "ayaklarınızın farkında olması durumunu" hem de "ellerinizin farkında olması durumunu" koruyarak işinize devam edin. İşinizi yapmayı sürdürüp başka bir farkında olma durumu (örneğin sırtınızın, bacaklarınızın, boynunuzun ve benzeri gibi) eklemek için durarak vücudunuzun yaptığınız işin nasıl bir parçası olduğunu hissetmeye çalışın.
Her zekanın farklı boyutlarını tanımlayan "temel işlemleri" ya da özellikleri vardır. Bedensel zekanın temel özellikleri şunlardır:
İstemli bedensel hareketlerin kontrolu
"Önceden programlanmış" bedensel hareketler
"Farkında olma durumunu" bedenin tüm birimlerine yayma
Zihin-beden bağlantısı
Taklit yetenekleri
Geliştirilmiş bedensel işlevler
 
ZEKAYA SAHİP OLAN KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ                        
( TANINMA ÖZELLİKLERİ)
    Bu zeka alanına sahip öğrenciler;
 * Beden dilini çok iyi kullanırlar.
 * Konuşurken el ve kol sallarlar.
 * Mimik hareketleri mükemmeldir.
 * Anlatmak istediklerini konuşmadan bile hareketleriyle çok rahat anlatabilirler.
     Bu tip insanlar oturduklarında elleri ve ayaklarıyla oynar,yerinde duramazlar. Hareketsiz kalmaları imkansızdır. Beden eğitimi dersinde hazır ol vaziyetinde bile duramayan çocuklardır. Sıralarında otururlarken  ayaklarını hızlı hızlı hareket ettirtirler.
Çocukluk dönemlerinde oyuncaklarını parçalamayı,dağıtmayı,sonra tekrar toplamayı denerler, çoğu zaman da anlamsızca bunları kırarlar.
    Bu tip öğrencilerin,sınıftaki bazı davranışlarına başkalarına zarar vermeyecek şekilde izin vermek gerekir.
      BEDENSEL / KİNESTETİK / DUYUDEVİNİMSEL  ZEKAYA SAHİP OLAN KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ
    Gardner, zeka ile bedenin birbirinden ayrı olarak incelenmesinin yüzyılımızın geleneği olduğunu ve bunun yanlış bir yaklaşım haline geldiğini savunmaktadır. Bedensel zeka tüm vücut ve ellerle ilgili bir zeka türüdür. Başka bir deyişle, bu zeka, vücut hareketlerini kontrol etmeyi ve yorumlamayı, fiziksel nesneleri manipule etmeyi ve vücut ile zihin arasında bir uyum oluşturmayı sağlar. Bu zekanın gelişimini sadece atletik yapıda olanlarla sınırlandırmak yanlış olur. Bir cerrahın açık kalp ameliyatı yaparken gösterdiği ince devinim kontrolü ya da bir pilotun göstergelerin ince ayarını yaparken gösterdiği performans bu zekanın gelişimini ortaya koyar.

 
    Burada çağdaş araştırmacıların 'kinestetik beden' ya da 'zihinsel beden' adını verdikleri henüz göze çarpmayan potensiyellerden de bahsetmemiz gerekir.Bu, fiziksel bedenin hareketlerini ve işlevlerini geliştirmek ve kuvvetlendirmek için etkin zihinsel performans yoluyla yeteneklerimizi elde ettiğimiz zihinsel bedendir.
 
Kendi bedensel zekanızı daha iyi keşfetmek için aşağıdaki alıştırmaları yapın:
 
      Gün içinde çeşitli zamanlarda durup çevrenizde meydana gelen değişikliklere bağlı olarak vücudunuzdan aldığınız "tepkilere" odaklanın; örneğin stresli ya da kaygı uyandıran bir şeye karşı vücudunuzun tepkisi ne oluyor? Hoşnut olduğunuz bir durumda ya da belirsizlik zamanlarında nasıl davranıyor? Bir şey yediğiniz durumda ne hissediyor ve benzerleri.
      İşe yürüyerek giderken (örneğin otobüsten ya da arabanızdan inip işe giderken) çeşitli yürüme türlerini deneyin. Örneğin yavaş, düşünceli bir yürüyüş; canlı, enerji dolu ve kararlı bir yürüyüş; sekerek, neşeli bir yürüyüş ve benzeri. Farklı türlerdeki bu yürüyüşlerin ruh halinizi nasıl etkilediğine dikkat edin.
      Diğer insanlarla konuşurken "beden dillerine" dikkat edin. Duruşlarına, el kol hareketlerine ve yüz ifadelerine bakın. Bunlar söylediklerine ne tür şeyler ekliyor? Diğer kişilerle iletişiminizi geliştirmek için kendi duruş stillerinizi, el kol hareketlerinizi, yüz ifadelerinizi ve diğer "vücut dillerini" bilinçli olarak değiştirerek denemeler yapın.
      Haftada iki kez günlük yaşantınızda genellikle düşünmeden sürekli kullandığınız elinizle yaptığınız değişik aktiviteleri diğer elinizle yapmayı deneyin: sabahları dişlerinizi fırçalamak, saçınızı taramak, yemek yemek, kendi kendinize not yazmak, kapıyı açmak ve benzeri. Sadece onun farkına varıp daha çok kullanarak işlevselliğini ne kadar geliştirebileceğinizi görüyorsunuz değil mi?
      En az günde bir kez her zaman farkında olmadan gerçekleştirdiğiniz bedensel bir hareketi (sandalyeden kalkmak ya da fotokopi makinesine yürümek gibi) yapmadan önce durup hareketi yapmak için izlediğiniz adımları teker teker düşünün. Daha sonra onu nasıl gerçekleştirdiğinize dikkat ederek yapın. Daha önce düşünürken farketmediğiniz ne tür şeyler yapıyorsunuz? "Önceden düşündüklerinizle" "gerçekte yaptıklarınızın" daha yakın olup olamayacağını görmek için yeniden deneyin.
    Gün boyunca kağıtlarınızı düzenlemek ya da sıralamak, e-postalarınızı okumak, ofisinizi ya da evinizi toplamak ve benzeri rutin işleri yaparken DURUN ve vücudunuzun yaptığınız işin farkında olmasını sağlamayı deneyin; örneğin işi yaparken ayaklarınızda neler hissediyorsunuz? Sonra, bu 'ayaklarınızın farkında olması durumunu' muhafaza ederek yaptığınız işi sürdürün. Daha sonra tekrar DURUN. Ellerinizde neler hissediyorsunuz?

* kitaplarla iç içedir
* iyi bir kelime haznesi vardır
* sözel olarak iyi iletişim kurar
* yazmaktan hoşlanır
* iyi bir hafızası vardır
 
YETENEKLER VE ÖZELLİKLER
Konuşkandır, iyi dinleyicidir, kütüphaneyi çok ziyaret eder, şakalar yapar, kolay hatırlar, yabancı dilleri kolay öğrenir, hikayelerin ayrıntılarını iyi hatır­lar, yazmayı sever.
 
YETENEKLERİ GELİŞTİRMEK İÇİN ETKİNLİKLER
Okuma, yazma, öğretme, tartış ma, mektup yazma, hikaye yaz ma, hikâye anlatma, kulüpler ve kollarda görev alma, bulmaca doldurma, kelime oyunlarıyla oynama.
 
DERSTE UYGULANIŞI
EĞİTİM ETKİNLİKLERİ
Anlatım, tartışma , kelime oyunları, öykü anlatma, yüksek sesle toplu okuma, günlük yazma  v b
EĞİTİM ARAÇLARI
Kitaplar, teyp, daktilo, baskı seti vb
EĞİTİM YÖNTEMLERİ
Okuma, yazma, konuşma, dinleme
 

Mantıksal Matematiksel Zeka
             Mantıksal/matematiksel zeka benzer yönleri arama zekasıdır. Matematiği kullanmaya (böylece benzer nesne arayışımıza) gelişimimiz içinde çok erken zamanlarda başlarız. Mantıksal/matematiksel zekanın ilk gelişim aşaması çevremizdeki gerçek fiziksel dünyada bulunan somut nesneleri kullanmamız ve onlarla oynamamızdır.
         Mantıksal/matematiksel zeka geliştikce daha da soyutlaşır. Lisedeki ya da üniversitedeki ileri matematik ve mantık dersleri çoğunlukla somut dünyadan tamamen uzaklaşırlar. O düzeyde diğer soyut şeyler hakkındaki soyut düşüncelerle ve başka sembol sistemleri için semboller yaratan sembolik mantıkla uğraşırsınız! Bu alanlarda sayıların somut dünyada herhangi bir şeyle ilişkilendirilmeye gerek duymadan ideal soyutlamalar olarak tek başlarına durduklarını farkedeceksiniz.
 

 
 
Aslında bu noktada bazı matematikçilerin ve düşünürlerin "saf matematik" ya da "sembolik mantık" dedikleri durumda rasyonel modellere, uyumlu tasarımlara ve mantıksal/analitik işlemlere derin hayranlık duyulur hatta zaman zaman kafa takılır. Pratik düşünceler ve uygulamalar modellerin tamamıyle estetik güzelliğine yol verirler.
 
      Kendi mantıksal/matematiksel zekanızı daha iyi keşfetmek için aşağıdaki alıştırmaları yapın:
          Bir hafta boyunca işe gelip giderken kaç farklı türde model bulabildiğinize bir bakın. Her gün farklı bir küme üzerinde yoğunlaşın: örneğin bir gün dikkatinizi trafiğe verin ve bir desen ya da model görüp görmediğinize bakın. Bir sonraki gün doğal ve insan eliyle yaratılmıış ortamlara odaklanın. Ne tür modeller görüyorsunuz? Belirli türdeki arabalarda bulunan kişilerin belirli bir giyinme biçimi var mı? Ya da saç stillerinde, giysilerinin renklerinde ya da stillerinde baskın olan bir yön var mı? İnsanlar arasındaki ortak ya da zıt yönlere baktığınızda bir model görüyor musunuz? Başka bir gün duyduğunuz sesler üzerinde yoğunlaşın: insanların konuşma biçimleri olması (ya da olmaması), trafikte duyduğunuz ses motifleri ya da çevrenizde duyduğunuz diğer sesler.
         İşte geçirdiğiniz iki hafta boyunca bulabildiğiniz her "tümevarımsal" ve "tümdengelimsel" modeli kaydettiğiniz iki liste yapın. Tümevarımsal modeller parçadan bütüne doğru giderler. Bu modeli az bir bilgiyle genellemeler yapıldığını her görünüşünüzde farkedebilirsiniz (çalışanlar arasında yapılan bir araştırmaya ya da ankete göre yapılan yeni bir politika gibi). Tümdengelimsel modeller ise bütünden parçalara göre giderler. Belirli davranışları, politikaları ve işlemleri dikte ettiren birbirine bağlı değerlerde, inançlarda ve düşüncelerde bu modeli görebilirsiniz. Bu iki haftanın sonunda listenizi inceleyip çalışma ortamınızın tümevarımsal bir model mi yoksa tümdengelimsel bir model mi oluşturduğuna karar verin.
         Boş bir kağıda iki sütunlu bir tablo yapın. İlk sütuna "Düşünme Modelleri" ikinci sütuna ise "Durumlar" adını verin. Birkaç gün boyunca normal günlük çalışmalarınız sırasında kullandığınız farklı mantıksal düşünme modellerini ve bu modelleri genelde hangi durumlarda kullandığınızı yazın; örneğin "öncelikleri belirleme modeli", "sınıflandırma modeli", "tahmin etme modeli", "sorun çözme modeli", "seçenekleri gözden geçirme modeli" ve benzeri gibi.
        Birkaç gün süresince yaşamınızın parçası olan farklı modelleri bulun ve not edin. Açık seçik görülenleri, beklenilenleri ve olağandışı durumları yazın; örneğin telefon kartınızı ya da kredi kartınızı kullanma, banka hesaplarınızı yönetme gbi. Masanızdan lavaboya, park yerine ya da fotokopi makinesine kaç adımda gidiyorsunuz? Gün içinde işinizi yaparken kaç kere ara vermek zorunda kalıyorsunuz?

       *Hayvanat bahçeleri, botanik bahçeleri ve tarihi müzelere gezi yapma isteğine,
      *-Doğadaki canlıları inceleme ve araştırma eğilimine sahiptir.
* Hayvanlara karşı çok meraklıdır
*Açık havada olmaktan hoşlanır
* Bahçe işlerini sever
*Varlıkları sınıflandırmaya meraklıdır.
* Farklı bitki ve hayvanlara ilgi duyar
*  Çevre kirliliğine duyarlıdır
* Doğa dergilerini ve belgeselleri izler
* Doğa olaylarına meraklıdır
* Doğayla başbaşa kalmayı sever

YETENEKLER VE ÖZELLİKLER:
Hayvanlara meraklıdır, kırlarda olmaktan hoşlanır, bahçe işlerini sever, mevsimlerle ilgilidir, doğa olaylarını merak eder.
YETENEKLERİ GELİŞTİRMEK İÇİN ETKİNLİKLER:
Doğa müzelerini ziyaret, piknik, doğa yürüyüşleri, bitki yetiştirme, hayvan besleme, çevre hareketlerine katılma.

DERSTE UYGULANIŞI

EĞİTİM ETKİNLİKLERİ
Gözle ,Tahmin et,Sınıflandır,Kategorize et,Çözümle,Fotoğraf çek
Seyahat et,İzle,Bitki yetiştir,Hayvan eğit ,Koleksiyon yap,Araştır ,Keşfet
EĞİTİM ARAÇLARI
Doğa gezisi ,Müze gezisi,Piknik yapma,Koleksiyon yapma,İzcilik
Dağcılık,Kamp yapma,Su altı,İnceleme,Akvaryum bakımı, Fotoğrafçılık
EĞİTİM YÖNTEMLERİ

Kinestetik Zeka
           Tüm zeka modellerinin içinde bedensel/kinestetik zeka, hayatımızın, büyük ihtimalle değerini en az sorguladığımız bir parçasıdır.Her gün hiç farkında olmadan çok çeşitli ve kompleks bedensel/kinestetik işler yaparız. Bu zeka modeli bedensel olarak gerçekleştirebileceğimiz hareketlerin tümüyle ilgilidir. Bunların içine sadece insanlık tarihinde bedensel olarak gerçekleştirilmiş başarılar değil bunun yanında şimdiye kadar farkedilmemiş doğuştan gelen kinetik potansiyeller de dahildir: çocukların yürüme potansiyelleri, gelişmemizin herhangi bir evresinde büyük ve küçük motor davranışları edinebilme, geliştirebilme ve yüz ifadeleriyle, duruşla ve diğer bir deyişle 'beden dili' ile ifade edebildiğimiz incelikler.

ÖZELLİKLER VE ETKİNLİKLER

ZEKAYA SAHİP OLAN KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ   ( TANINMA ÖZELLİKLERİ)
    Bu zeka alanına sahip olan bireyler;
* İyi bir konuşmacıdırlar.
* Konuşma ve anlatmanın yanında dinleme yetenekleri de fazladır.
 * İyi bir dinleyici olurlar.
*Hafızalarını çok verimli kullanabilirler.
*Yazma becerileri yüksektir.
* Dinleme süreleri uzundur,sıkılmadan konuşulanları dinlerler.
 Çok konuşan öğrencilerin büyük bir bölümü bu zeka alanına sahiptir. Bu zekadaki öğrenciler anlatım ve sosyal alan derslerinde başarılıdırlar. Türkçe ve kompozisyon derslerini severler, televizyondaki tartışma programlarını sıkılmadan severek takip ederler.

         DOĞACI ZEKA / DOĞA ZEKASISINA SAHİP OLAN KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ

      Gardner tarafından açıklanan son zekadır ve doğal çevreyi anlama, tanıma ile ilgilidir. Doğacı zeka kişinin çevredeki bitki ve hayvan türlerini fark ettiklerinde ve alt türlerini sınıflandırma prensiplerini yaratabildiklerinde ortaya çıkmaktadır. Çeşitli çiçekleri ayırt edebilen farklı hayvanları adlandırabilen, hatta, ayakkabı, araba, giysi çizimlerini ortak kategorilere yerleştirebilen çocuklarda bu zekanın gelişmiş olduğu gözlenebilir. Bu zeka hem yapay hem de doğal çevreyi kapsar İzci, dağcı, biyolog ve zoologlar bu zekaları gelişmiş kişilerdir

. Doğacı zekanın özündeki yeterlilikler şunlardır:

1-Doğa ile bütünleşme

2-Doğal bitki örtüsüne duyarlılık

3-Canlılar ile etkileşim kurma, koruma

4-Doğanın tepkilerine karşı duyarlılık, farkındalık

5-Doğadaki bitki ve hayvanları tanıma ve sınıflama

6-Bitki yetiştirme

ÖĞRENME ÖZELLİKLERİ
Doğacı Zeka ile öğrenenler
-Doğa olaylarına ve oluşumlarına karşı hassasiyete,
       -Bitki türleri ve bakımı konusunda duyarlılığa,
       -Mevsimlere ve iklim olaylarına karşı duyarlılığa,
       -Çevreci etkinliklere katılarak lider görevler alma eğilimine,
       -Evcil hayvan besleme isteğine,
       -Kelebek veya böcek koleksiyonu yapma eğilimine,
 

 
Kaç kişinin giydiği giysi aynı renkte? İnsanların birbirleriyle konuşmalarında kaç kere aynı ya da benzer konuşma tarzlarını duyuyorsunuz?
         Hafta boyunca bir sorunu giderdiğinizde, zor bir işin üstesinden geldiğinizde ya da beklenmedik bir başarı sağladığınızda bir an durup izlediğiniz adımları not edin. Hafta sonunda listenize bakıp sorun çözme modelinizi özetleyip özetleyemediğinize bir bakın. Şimdi süreç içindeki her bir adımı 1 ile 4 arasındaki bir sayıyla degerlendirin: 1, "çok etkili", 2, "genellikle işe yarar", 3, "ödül kazandıracak bir yöntem değildir ama çoğu durumda işime yarar", 4 ise "ciddi şekilde yenilenmesi gerekiyor" anlamına gelir.
         Gün içinde birçok kez normal gününüzün parcası olan garip ya da ilgi çekicişeylerle ilgili hesaplar, tahminler ve ölçümler yapın. Örneğin bölümünüzün kaç yıllık bir iş tecrübesine sahip olduğunu ya da iş yerinizdeki insanların kullandığı garajın üç günde ne kadar kazandığını hesaplayın. Ofisinizde her gün kaç fincan kahve tüketildiğini tahmin edin. Masanızın uzunluğunu ve genisliğini kalemlerle, şeker paketleriyle ya da karış hesabınızla ölçün. Bunu bir oyun haline getirin. Her gün hesaplayabileceğiniz, tahmin edebileceğiniz ya da ölçebileceğiniz yeni ve ilginç bir şeyler bulun.

Her bir zekanın farklı boyutlarını tanımlayan "temel işlemleri" ya da özellikleri vardır. Mantıksal/matematiksel zekanın temel özellikleri şunlardır:
Soyut modelleri tanıyabilme
Tümevarımsal sonuç çıkarmalar
Tümdengelimsel sonuç çıkarmalar
İlişkileri ve bağıntıları farkedebilme
Karmaşık hesaplamalar yapabilme
Bilimsel düşünebilme ve araştırma yapabilme
 
MANTIKSAL MATEMATİKSEL ZEKAYA SAHİP OLAN KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ ( TANINMA ÖZELLİKLERİ)
Bu zeka alanına sahip olan bireyler;
   * Rakamlardan hoşlanan bir yapıları vardır.
   * Hesaplama ve ölçme işlerini severler.
   * Matematik ve diğer sayısal derslerden hoşlanırlar.
   * Güçlü bir değerlendirme ve muhakeme güçleri vardır.
   * Bir çok matematik sorusunu kalem bile oynatmadan kolayca çözerler.
     Bu onlar için bir eğlencedir.
   * Satranç ve dama oynamaktan,
   * Rakamlarla ilgili bulmaca çözmekten hoşlanırlar.
   * Konu ve bilgiler arasında bağlantılar kurabilirler.
 

 
   Bu zeka, sayılar ve akıl yürütme zekası ya da tümdengelim ve tümevarım ile akıl yürütme, soyut problemler çözme ve birbiri ile ilişkili kavramlar, düşünceler arasındaki karmaşık ilişkileri anlama yeteneğidir. Mantıksal-matematiksel zeka bilimsel hipotezi sınıflandırmada, öngörü, öncelik verme ve oluşturma, neden sonuç ilişkilerini anlama becerilerini içerir.
 Mantıksal matematiksel zekası gülü olan bireyler, nesneleri belli kategorilere ayırarak olaylar arasında mantıksal ilişkiler kurarak, nesnelerin belli özelliklerini sayısallaştırarak ve hesaplayarak ve olaylar arasındaki birtakım soyut ilişkiler üzerinde düşünerek öğrenirler.
            Bümen, bu zekanın özündeki kapasiteleri şu şekilde belirtmiştir:
1-Soyut yapıları tanıma
2-Tümevarım yoluyla akıl yürütme
3-Tümdengelim yoluyla akıl yürütme
4-Bağlantı ve ilişkileri ayırt etme
5-Karmaşık hesaplamalar yapma
6-Bilimsel yöntemi kullanma
 
ÖĞRENME  ÖZELLİKLERİ
Mantık/Matematik Zekası ile öğrenenler
-İlişki ve benzerlikleri algılama,
     -Hipotez geliştirme ve test etme becerisine,
     -Olayların oluşumu ve işleyişi üzerine odaklaşma gücüne,
     -Soyut düşünme becerisine,  
    -Mantıksal problem çözümünde üstün beceriye,
     -Stratejik oyun ve mantıksal bulmacaları kolaylıkla çözme becerisine,
     -Deney tasarlama, uygulama ve sonuçları tahmin etme becerisine,
    -Zaman, yer, neden, sonuç ilişkilerini ortaya çıkarma becerilerine sahiptir.
*Zihinden işlemleri kolayca yapar
*Güçlü bir muhakemesi vardır
*Kategorileri, ilişkileri farkeder, açıklar
*Bilgiler arasında bağlantılar kurar
* Rakamlarla ilgili işlemleri yapmaktan hoşlanır
* Matematik oyunlardan zevk alır
* Satranç ve dama gibi oyunlardan zevk alır
* Soyut ve kavramsal düşünebilir
* Sebep-sonuç ilişkilerin kolayca anlar
 
 
 
 

Her 4 - 5 günde bir "dikim/ekim yaptığınız yeri" ziyaret edin. Gözlediğiniz değişiklikleri ve diktiğiniz şey hakkındaki duygularınızı yazabileceğiniz bir "ekim/dikim gazetesine"ne başlayın. Diktiğiniz her neyse toprağın üstünde ilk kez kendisini gösterdiğinde filizlenmeden önceki ve sonraki farkları da belirterek hissettiğiniz duyguları not edin.

     Kendinize bir hayvanla zaman geçirecek bir ortam ayarlayın: evdeki bir evcil hayvan olabilir, hayvanat bahçesine gidebilirsiniz, ya da çeşitli hayvan türlerini bulabileceğiniz doğal ortamlar bulabilirsiniz. Belirli hayvanları dikkatlice gözleyin. Bu "dost yaratıkları" iyice tanımaya çalışın. Ne tür alışkanlıklar farekdiyorsunuz? Ne tür tuhaf davranışlar ilginizi çekiyor? Onlara karşı hissettikleriniz neler? Şimdi, bu yaratıkların insana özgü özellikleri olduğunu düşünün: Neler düşünüyorlar? Neler istiyorlar? Onlardan herhangi biriyle konuşabilseydiniz neler konuşmak isterdiniz?

   Doğa yürüyüşüne çıkın ve çevrenizdeki doğal ortamın etkisi üzerinde düşüncülerinizi yoğunlaştırın: duygularınız, düşünceleriniz, hisleriniz, ruhsal algılamanız ve benzeri gibi. Sizde neler uyanıyor? Yürürken sık sık durup daha fazlasını hissedip hissedemediğinize bir bakın. Kendi kendinize "kaçırdığım bir şey var mı?" diye sorun. Bunu bir algılama oyununa çevirin. Beyin-zihin-beden sisteminizin ne kadarında ve hangi düzeylerinde bu ortamı hissedebildiğinize bir bakın!

Her zekanın farklı boyutlarını tanımlayan "temel işlemleri" ya da özellikleri vardır. Doğaya dönük zekanın temel özellikleri şunlardır:

·         Doğayla paylaşım

·         Yaşayan canlılara özen gösterme, onları ehlileştirme ve etkileşimde bulunma

·         Doğadaki "bitki örtüsüne" duyarlılık

·         Türlerin üyelerini tanıyabilme ve sınıflandırabilme

·         Bir şeyler yetiştirme ya da besleme
Doğanın kendi üzerindeki ya da kendinin doğa üzerindeki etkilerini idrak edebilme.
 

 
Hayvanlar ve davranışlarının sizin ilginizi çektiği ve meraklandırdığı durumlarda doğaya dönük zekanızın iş başında olduğunu anlayabilirsiniz. İnsan eliyle yaratılmış, steril ortamlara birisi saksı ya da vazo çiçeği getirdiğinde ruh halinizdeki değişikliği veya kendinizi daha iyi hissettiğinizi farkedebilirsiniz. Rahatlamak, yorgunluğumuzu gidermek ya da ruhsal olarak yenilenmek istediğimizde ne kadar sık doğaya kaçmak istediğimizi bir düşünün. Doğanın gücünü gösterdiği muhteşem görüntüler karşısındaki tepkinizi düşünün: hava olaylarındaki, "doğal afetler"deki, güz dönemindeki yaprak dökümünü ya da deniz dalgalarının dur durak bilmeksizin sahildeki kayaları dövüşünü.
    Doktor Howard Gardner doğaya dönük zekanın şu tür kişilerde görülebileceğini belirtmiştir: belli bir bölgede bulunan bitki örtüsü ve hayvan türlerini tanıyabilen, doğal dünyada başka sonuçsal ayrımlar yapabilen ve bu özelliğini üretken olarak (avlanmada, çiftçilikte, biyolojik bilimlerde) kullanabilen kişi.
Kendi doğaya dönük zekanızı daha iyi keşfetmek için aşağıdaki alıştırmaları yapın:
     Doğal dünyada bir yere, tercihen tanımadığınız bir yere gidin. İnsan eliyle yaratılmış dünyadan gidebildiğiniz kadar uzağa gidin. Kendinizi "tamamen" bu yerde hissetmeye çalışarak bir süre geçirin. Çevrenize bakının. Manzaranın tümünü görmeye çalışın. Hemen dikkatinizi çeken şey nedir? Renkler, sesler, kokular, dokular, şekiller ve tatlar da içinde olmak üzere kaç farklı doğaya ait nesneyi ayırt edebileceğinizi deneyin.

      Yakınınızdaki bir hayvanat bahçesine, hayvan hastanesine ya da sirke gidin. Çeşitli hayvanların hangi kategorilerde gruplandığına bakın (örneğin goriller, kediler, vb). Bu hayvan bölümlerinden bir kaçına girip alt kategorilere ayrılıp ayrılmadığına bakın. Bazı hayvanları gruplandırmanız gerekse (aynı kafeste olmaları şart değil) hangilerini bir araya koyardınız? Bu alt kategorileri belirledikten sonra onlara bir ad verin: biraz komik, ilginç ve sizin gruplandırma görüşünüze göre anlamlı olabilecek bir ad (profesyonel bir etimoloji uzmanının sizinle aynı görüşte olup olamayacağını merak etmeyin). Şimdi bu adımları bir botanik bahçesinde ya da benzer bir yerde bir kez daha yapın.

Bulunduğunuz toplulukta ya da kendi evinizde bir "bitki yetiştirme projesine" katılın (ağaç dikme, çiçek ya da çim ekme gibi). Önce başarılı bir dikim/ekim için gerekli olan tüm yazılı veya sözlü yönergeleri izleyerek dikiminizi/ekiminizi yapın.23
YETENEKLER VE ÖZELLİKLER:
Analitiktir, ayrıntıcıdır, sayılarla arası iyidir, mantık problemlerini sever, neden-sonuç ilişkilerini merak eder.
 
YETENEKLERİ GELİŞTİRMEK İÇİN ETKİNLİKLER:
Bilgisayar, mantık oyunları, bilim projeleri, astronomi, koleksiyon­culuk, bilim müzesi ziyareti.
 
EĞİTİM ETKİNLİKLERİ
Problem çözme, zihinsel bulmaca, fen deneyleri, zihinden hesap yapma, sayı oyunları, dönüşümlü düşünme,
EĞİTİM ARAÇLARI
Hesap makinesi, yönlendiriciler, fen deney araçları, matematik oyunları
 
EĞİTİM YÖNTEMLERİ
Sayısal olarak ifade etme, dönüşümlü düşünme, kavramsallaştırma
 
 

Görsel Zeka
          Bazı açılardan görsel zekanın insan beyninin ilk dili olduğu söylenebilir. Beyin doğuştan itibaren görüntülerle ve resimlerle düşünür, hatta onları sözcüklerle ilişkilendirmeden bile önce. Görsel zeka gördüğümüz her şeyle ilgilenir: hayal edebildiğimiz her türlü şekil, desen ve tasarımlar (düzenli ya da düzensiz), somut ya da soyut görüntüler ve renklerin ve dokuların tüm yelpazesi. Bunlar sadece gerçek, somut dış dünyamızda (fiziksel gözlerimizle izlediğimiz) değil aynı zamanda zihin gözümüzle görebildiğimiz hayal dünyamızın derinliklerindedir (mümkün olan şeyi gözümüzde canlandırıp hayal kurabilme, hayal dünyasına dalabilme, hayalimizdeki yerlere hayali yolculuklar yapabilme ve daha önce hiç yapmadığımız şeyleri yaratabilme ve icat edebilme yetenekleri de dahil olmak üzere).
         Uzamsal tarafında bu zeka uzay/zaman sürekliliğindeki nesnelerin yerleşimi ve aralarındaki ilişkiyle ilgilenir.
 Böylece, bir nesnenin diğeriyle ilişkili olması öğrenmenin görsel/uzamsal şeklinin uzamsal tarafını oluşturan çekirdeğidir. Bunun içine yön duygusu da girer; başka bir deyişle yaşadığınız çevreyi dolduran nesnelere göre nerede olduğunuzu bilme ve bir yerden başka bir yere kolaylıkla gidebilme.
 
 
 
 
 
Kendi görsel zekanızı daha iyi keşfetmek için aşağıdaki alıştırmaları yapın:
        İşe giderken çevrenizde sizi etkileyen görsel uyarıcılara dikkat edin; reklamlardaki göruntüler ve resimler, mimari modeller, şekiller ve tasarımlar ve işe giderken sürekli gördüğünüz şekiller, tasarımlar gibi.
         Öğle yemeğinizi yerken çevrenizdeki renklerin ve sizi nasıl etkilediklerinin daha çok farkına varmaya çalışın; yediğiniz şeylerin renkleri, "yemek yediğiniz yerde" gözüken renkler ve çevrenizdeki insanların elbiselerinde, makyajlarında, mücevherlerinde, saçlarında ve benzeri seylerinde gördüğünüz çeşitli renk kombinasyonları gibi.
        Arkadaşınızla konuşurken onun söylediği şeyleri hayalinizde canlandırın; örneğin bir önceki gece başlarına gelenler, size anlattıkları bir deneyimleri ya da size betimlemeye çalıştıkları gördükleri herhangi şey. Onu zihin gözünüzle görmeye calışın!
Kendi kendinize not yazdığınızda bunun yanına bir de görsel sembol çizin; örneğin eve giderken bakkaldan almanız gereken bir şey, yarına hazırlanmak için bu gece yapmanız gereken bir sey ya da yapmanız gereken bir telefon görüşmesi gibi.
      Akşam eve giderken, yaşadığınız alanı mümkün olduğunca eksiksiz olarak hayalinizde canlandırmaya çalışın. Eve geldiğinizde kapıdan girip gözlerinizi kapayın ve yaşadığınız alandaki "sezgilerinizi" denemek amacıyla evinizin tüm bölümlerinde dikkatlice dolaşın.

Her bir zekanın farklı boyutlarını tanımlayan "temel işlemleri" ya da özellikleri vardır. Görsel zekanın temel özellikleri şunlardır:

·         Etkin hayalgücü

·         Görüntüleri hayalinizde oluşturabilme (görselleştirebilme)

·         Boşlukta yolunu bulabilme

·         Grafiksel gösterim (resim ya da çizim yapma, heykeltraşlık)

·         Uzaydaki nesneler arasındaki ilişkileri algılayabilme

·         Nesneleri zihinden kullanabilme   Farklı açılardan doğru algılama
Görsel zekaya sahip olanlar;
Çok iyi izleyicidirler. Gördükleri bir şeyi bir daha unutmazlar. Yıllar önce tanıdığı insanları bir görüşte hatırlarlar.
*Sinema,tiyatro gibi etkinlikleri çok severler
* Resim,harita,tablo ve grafiklerden anlarlar
*Durmadan bulmaca çözerler
    Bu tip öğrenciler,derslerde öğretmenin tahtaya yazmasını hatta resimlerle anlatmasını isterler. Bu öğrencilerin defterleri resimlerle doludur. Sıraları çizerler,parklardaki oturak ve ağaçlara isimlerini yazıp kalpler çizerler.
   Bu tip öğrencilere en uygun ders işleme tarzı görsel unsurları kullanmaktır.9

 
 
 
     -Müzikle ritim tutma ve mırıldanma alışkanlığına,
     -Kendine göre besteler yapma,
     -Farklı ya da belli bir müzik türünde kişisel bir arşiv oluşturma alışkanlığına,
     -Müzik dinleme konusunda kişisel bir tercih geliştirme gücüne sahiptir.
* Şarkıların melodilerini hatırlar
* Güzel şarkı söyler
* Müzik aleti çalar
* Vurmalı aletlerden hoşlanır
* Ritmik konuşur ya da hareket eder
* Farkında olmadan mırıldanır
* Çalışırken masaya vurarak ritim tutar
* Çevresel gürültülere duyarlıdır
* Müzik dinleyerek çalışır
* Öğrendiği şarkıları sınıfta söyler
 
 
YETENEKLER VE ÖZELLİKLER:
Melodileri kolay hatırlar, ritme duyarlıdır.yüksek sesle şarkı söyler, saat sesi gibi gürültülere duyarlıdır, sakız çiğnemeyi sever, bir şeyin sesini kolayca hatırlar.
YETENEKLERİ GELİŞTİRMEK İÇİN ETKİNLİKLER:
Şarkı söyleme, müzik dinleme, enstrüman çalma, ritmik etkinlik­ler yapma, çevredeki sesleri dinleyip ayrımsama.
 
DERSTE UYGULANIŞI
EĞİTİM ETKİNLİKLERİ
Rap, eğitim için kullanılan şarkılar
EĞİTİM ARAÇLARI
Kaset koleksiyonu, kaset çalar, müzik aletleri
EĞİTİM YÖNTEMLERİ
Şarkılaştırma, rap haline getirme, dinleme

Doğaya Dönük Zeka
     Bu zeka türü çevremizdeki doğal dünyayı algılama, beğenme ve anlamayla doğrudan ilişkilidir. Türleri birbirinde ayırt edebilme, çeşitli bitki örtüsünü ve hayvan türlerini tanıyabilme ve sınıflandırabilme ve doğal dünyaya ilişkin bilgilerimiz ve onunla paylaştıklarımız gibi konularla ilgilenir.

 
Ton ve ritimlerin kendilerine has kalitelerini değerlendirebilme
 
ZEKAYA SAHİP OLAN KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ                 
 ( TANINMA ÖZELLİKLERİ)
Bu zeka alanına sahip olan bireyler;
 
MÜZİKSEL-RİTMİK ZEKA
Bu tür zeka alanına sahip olan insanlar;
*Şarkı söylemeyi çok severler.
*Durmadan mırıldanıp dururlar
*Elleri ve ayaklarıyla ritim tutarlar
*Darbuka çalmakta başarılıdırlar
*Yürürken bile belirli bir ritim tuttururlar
*Şarkı sözlerini çok iyi hatırlarlar
 
 
   MÜZİKAL/RİTMİK  ZEKAYA SAHİP OLAN KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ
 
Müzikal zeka, diğer zeka türleriyle ilişkili olmayabilen kendi kural ve düşünme yapılarına sahiptir. Müzik üç temel öğeyi kullanarak konuşulan bir dildir: ses perdesi, ritim ve ton. Gardner düzenli olarak müzikle bir arada olan her insanın bu üç öğeyi kullanarak beste yapma, şarkı söyleme ve enstrüman çalma gibi müzikal etkinliklerde sahip olduğu bazı becerilerle başarılı olabileceğini belirtmektedir. Çevredeki seslerden anlam çıkarma, konuşulan kişinin ses tonundan ruhsal durumunu kestirme, arabanın motor sesinden problem olduğunu anlama gibi davranışlar da müzikal zeka dendiğinde akla gelmeyen ancak onun önemli bir parçası olan yetilerdir.
Müzikal zekanın özündeki kapasiteler şunlardır(Bümen.2002:14):
1-Müziğin ve ritmin yapısına değer verme
2-Müzikle ilgili şemalar oluşturma
3-Seslere karşı duyarlılık
4-Melodi, ritim ve sesleri taklit etme, tanıma ve yaratma
5-Ton ve ritimlerin değişik özelliklerinin kullanma
 
ÖĞRENME ÖZELLİKLERİ
Müzikal Zeka ile öğrenenler
     -İyi bir müzik kulağına,
     -Farklı müzik türlerini ayırt etme ve ilgi gösterme becerisine,
     -Şarkı söyleme yeteneğine,
     -Müzik enstrümanı çalma yeteneğine,

    GÖRSEL/UZAMSAL ZEKAYA SAHİP OLAN KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ

         Görsel/Uzamsal zeka, resimler ve imgeler zekası ya da görsel dünyayı doğru olarak algılama ve kişinin kendi görsel yaşantılarını yeniden yaratma kapasitesidir. Şekil, renk biçim ve dokunuşu ve bunları somut ürünlere dönüştürme yeteneklerini içerir. Bu zeka özelliği duygusal motor algının keskinleşmesi ile başlar. Göz, renk, şekil, biçim, dokunuş, derinlik boyut ve ilişkilerini ayrıştırır.

       Zeka gelişirken el-göz koordinasyonu, ince hareket kontrolü ile kişinin algılanan algılanan şekil ve renkleri çeşitli ortamlarda yeniden üretmesini sağlar.Mimarlar, heykeltraşlar, ressamlar, dekoratörler, bahçıvan grafik tasarımcılar uzamsal zekalarını en üst düzeyde kullanırlar(Demirel,2000:150).

    Görsel/uzamsal zekanın özündeki kapasiteler şunlardır(Bümen,2002:13-14):

1-Aktif imgelem/hayal gücü

2-Zihinde canlandırma

3-Uzayda yer,yön, yol bulma

4-Grafik temsili

5-Uzaydaki nesneler arasındaki ilişkileri tanıma

6-İmajlarla zihinsel manevralar yapma
7-Farklı açılardan objeler arasındaki benzerlik ve farklılıkları tanıma
ÖĞRENME  ÖZELLİKLERİ
3-Görsel/Uzamsal Zeka ile öğrenenler
-Şekil, zemin ve renklere karşı duyarlılığa,
  -Zihinsel imgelem gücüne,
  -Resim, çizim, kroki, karikatür, heykel, maket vb. modeller yaratma becerisine,
  -Grafik, çizelge, harita ve diyagramları çözümleme becerisine,
  -Üç boyutlu görünümlere duyarlılığa,
    -Materyalde kelimelerden çok resim ve çizimlere odaklaşma becerisine,
   -Görsel imgeleri çok iyi ve net hatırlama becerisine,
 -Görsel oyunlarda(lego, yap-boz) başarıya sahiptir.
* Harita, tablo ve diyagramları kolaylıkla okur
*Arkadaşlarına oranla daha çok hayal kurar
* Resim, sanat etkinliklerinden hoşlanır
*Yyaşına oranla daha iyi şekil çizer.
* Görsel sunuları (film, slayt) tercih eder.

 
*Bulmaca çözmekten hoşlanır
*Üç boyutlu yapılar kurmaktan hoşlanır (lego)
* Resimlerden daha fazla öğrenirler
* Kitaplarını ve defterlerini çizer
* Nesnelerin yerini bilir

 
YETENEKLER VE ÖZELLİKLER:
Zihninde canlı imgeler oluşturur, imgelerin ayrıntılarını kolay hatır­lar, harita ve grafikleri kolay algı­lar, hayal kurmayı sever, gittiği yerleri kolay hatırlar.
YETENEKLERİ GELİŞTİRMEK İÇİN ETKİNLİKLER:
Fotoğrafçılık, el sanatları, inşaa oyunları, yap-bozlar oluşturma, sanat müzelerine gitme, bulmaca çözme, resim, lego, satranç, resimli kitap okuma.

EĞİTİM ETKİNLİKLERİ
Görsel sunumlar, resim çalışmaları, zihinsel resimleme oyunları,kavram haritası, metafor, görselleştirme
 
EĞİTİM ARAÇLARI
Grafikler, haritalar, videolar, lego setleri, resim araçları, optik illüzyonlar, kameralar, resimler
EĞİTİM YÖNTEMLERİ
Görme, çizme, hayal etme, renklendirme, kavram haritası yapma
 

İçsel Zeka
          Bildiğimiz kadarıyla kendi varlığının, düşüncelerinin ve eylemlerinin farkında olan tek yaratık insanoğludur. Bu, kendimizden uzaklaşıp kendi içimizdeki yansımamızdan bir şeyler öğrenebilme yeteneğidir.
    Kendi yaşantınız için şu süreçlerin ne kadar farkında olduğunuzu anlamaya çalışın: yalnızken iş dışındaki ne tür düşüncelerden gerçekten hoşlanıyorsunuz? Kendi kendinizi yenilemek için neler yaparsınız? Stresli, kızgın ya da endişeliyken ruh halinizi değiştirmek için ne tür şeyler yaparsınız? Son yıllarda kendinizle ilgili düşüncelerinizi değiştiren ne tür yeni şeyler keşfettiniz? "Gerçekte ben kimim?" sorusunu yanıtlamanız gerekseydi ve dış görünüşler, sahip olduğunuz yetenekler, diğer insanlarla ilişkileriniz ya da işiniz hakkında konuşamasaydınız neler söylerdiniz?            
            İlham almak istediğinizde ya da yaratıcılığınızı ateşlemeniz gerektiğinde neler yaparsınız? Kendinizi ve hedeflerinizi nasıl değerlendirirsiniz? Şu anda ve/veya yakın geçmişte kendinizi geliştirmek için neler yapıyorsunuz/yaptınız?
 

Normal durumlarda duymadığınız neleri duyuyorsunuz? İşitme duyunuzu daha fazla açıp odanın dışından gelen sesleri de duymaya çalışın. Son olarak daha da açıp binanın dışından gelen sesleri dinleyin.
      Başka biriyle yaptığınız herhangi bir konuşmada sizin ve karşınızdakinin konuşmasının tonunu, ritmini ve sesinizin yüksekliğini izleyin. Kendi konuşmanızın tonunu değiştirerek konuşmanın havasını değiştirmeyi deneyin; örneğin heyecan, kızgınlık, sıkıntı ve benzeri mesajları, söylediğiniz şeyleri değil onları söyleme şeklinizi değiştirerek iletmeye çalışın.Değişik konuşma ritimlerinin konuştuğunuz kişiyi nasıl etkilediğini gözlemleyin; örneğin hızlı, kesik kesik ya da daha yavaş konuştuğunuzda ne olduğuna bakın. Kendinizi konuşan ya da dinleyen olarak düşündüğünüzde sesinizin perdesinin nasıl etkilediğine bakın.
      Herhangi bir iş gününüzde o günün bir Broadway müzikali olduğunu düşünün. Gün içinde çeşitli şeyler olurken kendinizin Rogers ve Hammerstein ya da Andrew Lloyd Weber olduğunu düşünün. Göreviniz popüler şarkıları olan olayları vurgulayacak ya da etkisini güçlendirecek şekilde hayali izleyici kitleniz için günün bu prodüksiyonuyla entegre etmek. Bu özel "müzikli anlarda" bir an duraklayıp birkaç dakika kendi kendinize şarkıyı mırıldanın ve durum içindeki pozisyonunuzun nasıl değiştiğini gözlemleyin.
      Gün içinde bir sandalyede otururken ya da koridorda yürürken çevreden gelen titreşimlere kulak verin.Deprem ölçer aygıtı olduğunuzu varsayın. Kendi içinizdeki "Richter ölçeğinize" bu titreşim motiflerini kaydedebiliyor musunuz bir bakın. Yolda binanızın yanından geçmekte olan otobüslerin ya da kamyonların gürültüsüne, radyosu bangır bangır bağırarak geçen bir arabaya, yeni bina inşaatından gelen gürültülere, yolda çalışma yapan işçilerin gürültüsüne kulak verin.
      Günlük çalışma şartlarınıza uygun olarak, karşı karşıya kaldığınız sorunları daha etkili çözebilmenizi sağlamak amacıyla ruh halinizi ya da duyarlılığınızı etkileyecek değişik türlerdeki müzikleri dinlemeyi deneyin. Örneğin kendinizi çok stresli ya da gergin hissediyorsunuz. Hangi müzik sizin sakinleşmenizi ve rahatlamanızı sağlayabilir? O müziği koyun ve kendinizi müziğin sihirli notalarına bırakın. Ya da kendinizi yorgun ve bitkin hissediyorsunuz. Hangi müziğin sizi toparlayacağını ve enerji vereceğini düşünüyorsunuz? Onu dinleyin ve ruh halinizi gerçekten değiştirip değiştirmediğini görün.
Her zekanın farklı boyutlarını tanımlayan "temel işlemleri" ya da özellikleri vardır. Müzik zekasının temel özellikleri şunlardır:
Müzik ve ritim yapısını beğenme/değerlendirebilme
Müziği duyma şemaları ya da kareleri
Seslere ve titreşimsel motiflere duyarlılık
Ses, ritim, müzik, ton ve titreşimleri tanıyabilme, yaratabilme ya da yeniden üretebilme

DERSTE UYGULANIŞI
EĞİTİM ETKİNLİKLERİ
Paylaşarak öğrenme, arkadaş öğretmen toplumdan bireylari kullanma, sosyal toplantılar, oyunlar
EĞİTİM ARAÇLARI
Oyunlar (kızma birader, dama vb.) parti malzemeleri, dramatizasyon çalışmaları
EĞİTİM YÖNTEMLERİ
Öğretme, ortak çalışma yapma, bunun üzerinde iletişim kurma
 

Müzik Zekası
      Nörolojik bakış açısından müzik zekası (ritmik zeka), zeka türlerimizin ilk önce gelişenidir. Anne karnındayken bile çevremizi saran ses. ritim ve titreşim dünyasını bir an düşünün. Bazılarına göre bu zeka sadece müzik ve ritimden ibaret olmadığından aslında "işitsel/titreşimsel zeka' olarak adlandırılmalıdır. Ses ve titreşimler, ister doğal olsun isterse insanların yarattığı ortamlardan gelenler, makineler, enstrümanlar ya da korolar olsun bu zeka tüm ses ve titreşim dünyasıyla ilgilidir.
         Aynı zamanda müziğin, ritmin,sesin ve titreşimin "bilinci etkileme" efektleri de diğer zeka türlerinin hepsinden daha güçlüdür. Müzik, ses, ritim ve titreşimin ruh halimizi değiştirme, dinsel duyguları coşturma, ulusal sevinçleri uyandırma, başka birine sevgi, derin üzüntü veya acıyı ifade edebilme gücünü düşünün. TV ya da film seyrederken bunların yarattığı etkiyi gözünüzün önüne getirin: biraz sonra ne olacağını sezinlememizi kolaylaştırır, sahnedeki aksiyonu geliştirir ve etkisini güçlendirirler ve karakterleri daha iyi anlamamıza yardımcı olur.
 
Kendi müzik zekanızı (işitsel/titreşimsel zekayı) daha iyi keşfetmek için aşağıdaki alıştırmaları yapın:
 
     Gün içinde yapabildiğiniz kadar, seyrettiğiniz çeşitli programları (örneğin bir güldürü programını, televizyon dizisini ya da bir detektif filmini) hayal edin. Hayal ettiğiniz duruma uygun bir fon müziği düşünün; örneğin endişe ya da merak uyandıran bir fon, marş, vals, acid rock, romantik ya da melodik bir müzik. Müziğin zihninizde çaldığını hissedin!
     Masanızda otururken işitme duyunuzun artırma-azaltma düğmesi olduğunu ve onu isteğinize göre artırıp azaltabildiğinizi düşünün. Çok sessiz olun ve çevrenizde olup biten her şeyi duymaya çalışın.

 
 
 
İçsel zekanın ilgi alanı kendi kendinin farkında olma, kendini anlayabilme ve iç dünyasıyla ilişki kurabilme üzerinedir.
 
Kendi içsel zekanızı daha iyi keşfetmek için aşağıdaki alıştırmaları yapın:
  
        Gün içinde kızgınlık, endişe, can sıkıntısı, sabırsızlık veya düşmanlık gibi duygular hissetmenize neden olan herhangi bir şey olduğunda, durup sakin olmaya çalışın ve bu duygulara sahip olan kendinizi dışarıdan gözlediğinizi varsayın. Onları değiştirmeye çalışmayın, analiz edin ve değerlendirin. Sadece izleyin! Bu duyguların nasıl geliştiğini izleyin!
          Günlük yaşantınız içindeki farklı durumlarda kullandığınız değişik türlerdeki düşünme modellerinin listesini çıkarın: örneğin sorun çözmeye dönük düşünme, yaratıcı düşünme, "enine boyuna düşünme", hayal kurarak düşünme ve benzeri gibi. Bir düşünme modelini listenize her kaydedişinizde bu modelle ilişkili olan durumu ya da olayı da yazın. Günün sonunda kaydettiğiniz her bir düşünme modelini değerlendirin ve bunları geliştirebileceğiniz ya da kuvvetlendirebileceğiniz yollar olup olmadığını araştırın. Bu alıştırmayı birkaç hafta sürdürün ve düşünme modelinizde (ve düşünme modeliniz hakkındaki düşüncelerinizde) ne tür değişiklikler olduğuna bakın.
       Kağıtlarınızı düzenlemek, masanızın üzerini toparlamak, süpermarkette kasa kuyruğunda beklemek gibi dikkat gerektirmeyen ya da sıkıcı bir aktiviteyle uğraşırken dikkatinizi verme pratikleri yapın. Çevrenizde ve kendinizde oluşan her şeyin farkında olmaya çalışın. Düşündüğünüz şeye dikkatinizi verin. Fiziksel hareketlerinize dikkatinizi verin. Hislerinizi ve duygularınızı izleyin. Seslerin, kokuların, gördüklerinizin, tatların ve dokuların farkına varın. Kendinizi "otomatik pilota almayı" kabul etmeyin. Bunu bir farkında olma oyununa çevirin!
     Gün içinde kendinizi bir yığın işin, gürültünün, yoğunluğun ve kaosun içinde bulduğunuzda bir an durup birkaç derin nefes alın ve "kendinize gelmeye" çalışın. Dikkatinizi bir süre nefes alıp verişinizde yoğunlaştırın. Mümkün olduğunca kendinizi her şeyden soyutlayıp dikkatinizin tümünü nefes alıp verişinizin ritmine bırakın. Bu süreç boyunca çevrenizdeki akım içinde bir denge, sakinlik ve orta nokta bulup bulamayacağınıza bakın.
    Bir toplantıda otururken, iş arkadaşınızla sohbet ederken ya da mesleğinizle ilgili bir şey okurken bu konudaki düşüncelerinizi daha yüksek düzeylere çıkarmaya çalışın. İlkönce kendinize söyleşide, toplantıda ya da okuduğunuz şeyde hedeflenen konuların neler olduğunu sorun. Daha sonra durumun çeşitli süreçlerini ve yönlerini (hedeflenen konular›n d›ş›nda kalan şeyler) analiz edin; örneğin insanlar nasıl ilişki kuruyor?, ne tür iletişim stratejileri kullanıyorlar?, neler durumun "kuralları" gibi gözüküyor? vb.

Son olarak bu durumdan neler öğrendiğinizi ve bunu kendi yaşantınıza nasıl uygulayabileceğinizi kendi kendinize sorun.

Her akşam, gününüzün nasıl olduğu konusunda kendi kendinizi sorgulamak için birkaç dakika ayırın. Aşağıdaki soruları yanıtlayın:
* Günün en önemli olayları nelerdi ya da hangileri gerçekten zihnimde yer etti?
* Gün içinde yaşadığım duygulardan hatırlayabildiklerim hangileri?
* Bu güne bir şeyler ekleyebilseydim ya da çıkarabilseydim bu ne olurdu?
* Yakın bir arkadaşıma, akrabama ya da önemli başka birine bir cümleyle günümü özetlemem gerekse ne derdim?
* Bu günün bir film ya da roman olduğunu düşünün. Adı ne olurdu?
Hafta sonunda her gün için verdiğiniz yanıtları okuyun ve kendinize aynı soruları sorun ama bu sefer soruları geçen hafta için yanıtlayın.
Her bir zekanın farklı boyutlarını tanımlayan "temel işlemleri" ya da özellikleri vardır. İçsel zekanın temel özellikleri şunlardır:
Düşüncelerini yoğunlaştırabilme
Dikkatini verebilme "dur ve gülleri kokla"
Biliş ötesi ("düşünme hakkında düşünebilme")
Farklı duyguların farkına varabilme ve onları ifade edebilme
Kendi kişiliğinin tüm boyutlarını hissedebilme
Daha karmaşık düşünebilme ve sonuç çıkarabilme
 
 İÇSEL ZEKAYA SAHİP OLAN KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ  ( TANINMA ÖZELLİKLERİ)
Kendine güvenen,kendilerine saygıları güçlü olan insanların zekasıdır.
*Yalnız yaşamaktan,yalnız dolaşmaktan hoşlanırlar
*Arkadaş çevreleri pek kalabalık değildir
*sınıflarda pek konuşmaz,derse de katılmazlar. Ancak kendilerine sorulursa,cevap verme zahmetine girerler.
*Dersi anlayıp anlamadıklarını bilemezsiniz
*Duygu ve düşüncelerini dışa vurmadıklarından onların ne durumda oldukları, neler hissettikleri bilinmeyebilir.
    Sessiz,sakin,kendi hallerinde oturan öğrenciler bu tip öğrencilerdir.
 
 İÇSEL ÖZEDÖNÜK / BİREYSEL ZEKA
Gardner’a göre günlük hayattaki en önemli zekadır. Kişinin kendisi ile ilgili bilgisinin olması ya da yaşamı ve öğrenmesi ile ilgili sorumluluk almasına işaret eden zekadır.
 

 
 
Bu zeka sözel ve sözel olmayan iletişim becerilerini, işbirliği becerilerini, çatışma yöntemini uzlaşma becerileri ile ortak fayda amacına ulaşmak için gereken güven, saygınlık, liderlik ve diğerlerini güdüleme yeteneği ile ilgilidir. Kişilerarası ilişkileri güçlü olanların önemli özellikleri arasında, başkalarının duygularına, korkularına, meraklarına ve inançlarına empati gösterme, yargılamadan dinleme ve performanslarını en üst düzeye çıkarmalarında yardımcı olma isteği vardır.
Sosyal zekanın özündeki kapasiteler şunlardır(Bümen,2002:16):
1-İnsanlarla sözlü ya da sözsüz etkin iletişim kurma
2-Bir bireyin ruhsal durumunu ya da duygularını okuma
3-Grupta işbirliği içinde çalışma
4-Karşıdaki kişinin bakış açısıyla dinleme
5-Empati kurma
6-Sinerji kazanma ve yaratma
 
 
 
ÖĞRENME ÖZELLİKLERİ
Sosyal Zeka ile öğrenenler
     -Arkadaşları ile birlikte olma eğilimine,
     -İkna etme becerisine,
     -Kulüp, dernek ve komitelerde zevkle çalışma eğilimine,
     -İşbirliği, paylaşma ve öğretme isteğine,
     -İnsanlarla empati kurma yeteneğine,
     -Problemi olan insanlara yardan etme alışkanlığına,
     -Grup çalışmalarında lider görevinde olma eğilimine,
     -Etkin dinleme becerisine sahiptir.
* Sosyal ilişki kurmaktan hoşlanır.
* Doğal bir lider olarak görünür.
*Problemi olan arkadaşlarına öğütler verir.
* Organizasyonların baş elemanıdır.
* Bir şeyler anlatmaktan hoşlanır.
* Diğer çocuklarla oynamaktan hoşlanır.
* İki ya da daha fazla yakın arkadaşı vardır.
* Başkalarını düşünür
* Diğerleri onu arkadaşlık için arar
 
YETENEKLER VE ÖZELLİKLER:
insanları sever, danışmanlık yapar, insanları güdüler, yönetir, öğretmeyi sever, öneride bulunur, birlikte çalışmaktan hoşlanır, doğal liderdir, yeni insanlarla tanışmaktan hoşlanır, kalabalıkta kendini rahat hisseder.
YETENEKLERİ GELİŞTİRMEK İÇİN ETKİNLİKLER:
Sosyal oyunlar, grup projeleri, organizasyonlara gönüllü katılma, ikili sessiz çalışma, grup sporları ve klüplere katılma
 
 

Haftanın en az iki gününde başka birisiyle konuşurken onun beğendiğiniz ya da takdir ettiğiniz bir yönünü bulmaya çalışın ve bunu ona söyleyin. Örneğin yeni giysisi ya da saçı hakkında yorum yapın; toplantıda söylediği bir şeyi ne kadar beğendiğinizi ya da gülüşünün sizi nasıl ferahlattığını söyleyin. İki yüzlü davranmayın. İyi yönleri görmeyi "kötü yönleri" göz ardı etmeye çalışın. Bu tür yorumların diğer insanları ve sizi nasıl etkilediğini dikkatlice izleyin.
        Bir arkadaşınızdan (güvendiğiniz birinden) bitirdiğiniz bir iş, yazdığınız ya da yarattığınız bir şey hakkındaki düşüncelerini dürüstlükle söylemesini isteyin. Onlara en çok neyi beğendiklerini, neyin işlerine yarayacağını, onların üzerindeki etkisini, daha çok nasıl geliştirilebileceğini, hangi açılardan karışık olduğunu ya da açık olmadığını, nerelerde sorularının olduğu ve hangi konularda sizinle farklı görüşe sahip olduklarını sorun. Onlar fikirlerini söylerken bu yorumları sizin gelişmenize yardımcı olacak eleştiriler olarak kabul etmeye çalışın. Herhangi bir şekilde savunmaya geçmeye kalkmayın ya da moralinizi bozmayın. Vermeniz gereken tek karşılık eleştirilerini biraz daha açıklamalarını istemek olmalıdır. Daha sonra kendi kendinize şu soruları sorarak eleştirilerini değerlendirin: "Eleştiriler neye yönelikti?", "Hangi noktaları kaçırmış gözüküyorlar?"
 

Her bir zekanın farklı boyutlarını tanımlayan "temel işlemleri" ya da özellikleri vardır. Sosyal zekanın temel özellikleri şunlardır:
Etkili sözlü ya da sözsüz iletişim
Diğer kişilerin ruh hallerine, hislerin, mizaçlarına ve motivasyonlarına karşı duyarlılık
Grup içinde birlikte çalışma
Başka birini iyi dinleyebilme ve görüş açılarını anlayabilme
Kendini başka birinin yerine koyabilme
"Sinerji" yaratabilme ve muhafaza edebilme
ZEKAYA SAHİP OLAN KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ                       
 ( TANINMA ÖZELLİKLERİ)
 
Bu zeka alanına sahip olan bireyler;
Çok sosyal insanlar olduklarından ,insanlar arası ilişkileri çok iyidir.
*Herkesle çok kolay ve uygun ilişkiler kurabilirler
*Toplumda çeşitli organizasyonlarda aranan insanlardır ve çok iyi  organizasyonlar yapabilirler
*Atılgan ve cesaretlidirler
   çevresindeki insanların yardımına koşmaktan,onların problemini dinleyip,bu problemlere çözüm bulmaktan hoşlanırlar. Çok sayıda samimi arkadaşı vardır. Onlarla bir şeyler paylaşmaktan ve onlara bir şeyler anlatmaktan haz duyarlar
genellikle,lider tipi insanlardır
 
   SOSYAL / BİREYLERARASI ZEKASAHİP OLAN KİŞİLERİN ÖZELLİKLERİ
Bu zeka çevredeki bireylerle iletişim kurma, onları anlama, bu kişilerin ruh durumlarını ve yeteneklerini tanıma gibi davranışlara işaret eder. Bu zekası gelişmiş insanlar moral, mizaç, güdüler ve eğilimleri fark eder ve ayrıştırırlar.

 
Özedönük zekası güçlü olan birey, kendi coşkularının sınırlarını  anlayabilen, kendi davranışlarını yönetirken bunlara dayanabilen, güvenebilen kişidir. Böyle bir kişi, zamanında düşünmeyi, yanıtlamayı ve kendini değerlendirmeyi bilir. Düşünce ve duygular ne kadar bilinçli hale gelirse günlük yaşamla iç dünyamız arasındaki bağlar da o kadar kuvvetlenir. Kendi kendini gözlem bu zekanın geliştirilmesi için kullanılabilecek bir yoldur. Din adamları psikologlar, filozoflar özedönük zekaları gelişmiş insanlardır(Demirel,2000:151)
Özedönük zekanın özündeki kapasiteler şunlardır(Bümen,2002:17):
1-Konsantrasyon
2-Düşünsellik
3-Yürütücübiliş/Üstbiliş (Düşünme hakkındaki düşünce etkinlikleri)
4-Değişik duyguların farkında olma
5-Özü tanıma ve değer verme
6-Yüksek düzeyli düşünme becerileri ve akıl yürütme
 
ÖĞRENME ÖZELLİKLERİ
 İÇSEL ÖZEDÖNÜK / BİREYSEL ZEKA   İLE ÖĞRENENLER
-Özgürlüğe düşkün olma eğilimine,
     -Zayıf ve güçlü yönleri hakkında yansız bir görüşe ,
     -Başarı ve başarısızlıklarından ders alma becerisine,
     -Kendisine saygı duyma ve kendisi ile barışık yaşama becerisine,
     -Kendine ait dinlendirici en az bir hobiye,
     -Hayattaki uzak hedeflerini ne olduğuna dair bir anlayışa
     -Bireysel çalışmalardan zevk alma eğilimin,
     -Duygu ve düşüncelerini net bir şekilde birbirinden
* Bağımsızlık duygusu güçlüdür
* Güçlü ve zayıf yönleri tanır
* Gerçekçi amaçlar oluşturur
* Başkalarına anlatmadığı hobisi vardır.
* Kendini iyi motive eder
* Kendi başına tercih eder.
* Ne  hissettiğini doğru bir şekilde söyler.
* Hatalarından ve başarılarından öğrenebilir
*Öz saygısı yüksektir.
 
 
 
 

YETENEKLER VE ÖZELLİKLER:
Kişisel tepkide bulunur, değerlere duyarlıdır, yaratıcıdır, gündüz rüyası görür, buluşçudur, fikir üretir, planlıdır, rahat hedef belir­leyen, bağımsız düşünce sahibi­dir, "niçin" diye sorabilir.
YETENEKLERİ GELİŞTİRMEK İÇİN ETKİNLİKLER:
Kişisel gelişim seminerlerine katılma, kişisel gelişim kitapları okuma, meditasyon yapma, dinsel mekanlara gitme, inanç, din ve felsefe üzerine çalışma, sessizlik.
 
DERSTE UYGULANIŞI
 
EĞİTİM ETKİNLİKLERİ
Bireysel eğitim, bağımsız çalışma, çalışma sırasında seçenekler sunma, özgüven geliştirme
 
EĞİTİM ARAÇLARI
Kendini değerlendirme materyali,  günlükler, projeler için materyaller
 
EĞİTİM YÖNTEMLERİ
Kendi yaşantısıyla bağlantı kurma, bunu göz önüne alarak seçim yapma
 
 
 
                                 Sosyal Zeka
          İster bir spor takımı, ister işinizdeki bir çalışma grubu isterse bir organizasyondaki grup projesi olsun bir takımın parçası olmaktan dolayı yaşadığınız güzel deneyimleriniz var mı? Diğerleriyle çalışmaktan öğrendiğiniz önemli şeyleri hatırlayabiliyor musunuz? En son ne zaman size birisi bir konuyu anlatmaya ya da öğretmeye çalıştı? Kendi kendinize bitiremeyeceğiniz bir işi ya da projeyi (başka kişilere bağımlı olduğunuz durumlar) başkarıyla bitirdiğinizi hatırlıyor musunuz?
       Sosyal zekanın ilgi alanı insan ilişkileri, başka kişilerle ortak çalışma, diğer insanları tanıma ve onlardan bir şeyler öğrenme konularıdır. Zamanımızın çoğunu diğer insanlarla çalışarak ve iletişim kurarak geçirdiğimizden bazı açılardan bu zeka türlerinin içinde en anlaşılabilir olanı olarak gözükebilir. Yine de bu konuda ne kadar iyiyiz? Diğer kişilerle yoğun çalışmalar gerektiren durumlarda her şeyi yeterince anlıyor ve değerlendirebiliyor muyuz?
      Çocukluk günlerimizden başlayıp, okul hayatımız yoluyla çalışma hayatına dönüşen dönem boyunca çoğu Batı toplumlarının normal sosyalleşme süreci nasıl rekabetçi ve dayanaklı bir birey olacağımız konusunda bize binlerce eğitim fırsatı sunar. Sosyalleşme yetenekleri ya da özellikleri konusunda ise benzer bir eğitimi almamız çok nadirdir. Bu zeka türünün özellikleri çok karmaşık ve zor farkedilir olmasına karşın gerçek değeri genelde bilinmez.
 

Kendi sosyal zekanızı daha iyi keşfetmek için aşağıdaki alıştırmaları yapın:
 
      Başka biriyle yaptığınız söyleşinin sonunda "Seni doğru anladığımdan emin olmak için konuştuklarımızı özetleyeyim" deyin. Sonra söyleşiyi özetleyip karşınızdakinden hata varsa düzeltmesini isteyin. Konuştuğunuz kişiden ayrıldıktan sonra daha iyi bir dinleyici olmak için söyleşide yapmış olabileceğiniz en az üç şeyi listeleyin. İlerideki söyleşilerinizde bu "dinleme stratejilerini" bilinçli olarak uygulayın.
          Sorun çözmeye yönelik bir toplantıda otururken yaşadığınız çeşitli etkileşim modellerine dikkat edin. Şu tür şeyleri izleyerek zihninizden bir takım notlar alın (mümkünse yazılı notlar da olabilir): Kim, ne zaman konuşuyor? Çeşitli kişilerin aynı fikirde olduklarını ya da olmadıklarını göstermek için kullandıkları sözlü ya da sözsüz ipuçları nelerdir? Kişiler "kendilerine atanmış roller" yerine ya da onlara ek olarak ne tür roller üstleniyorlar (örneğin kim "şeytanın avukatını" oynuyor?, kim "arabulucu"?, kim "ortamı yumuşatıyor"? Fark ettiğiniz değişik görüş açıları nelerdir? (örneğin kim taviz vermeye yatkın?, kim zaten kararını vermiş?, kimin kafası karışmış ve aydınlatılmaya ihtiyacı var? ve benzeri). Toplantıdan sonra daha iyi bir toplantı nasıl yapılabilirdi sorusuna vereceğiniz üç seçeneği listeleyin.
         İşte ara verdiğinizde ya da öğle yemeğinde tanımadığınız ya da normalde konuşmadığınız insanların bulunduğu bir yere gidin. Bu yerde "insanları izleme" alıştırmaları yapın. Çeşitli kişilerin neler hissettiğini ya da sizin gözlemlerinize dayanarak ne tür hikayeleri olduğunu tahmin etmeye çalışın. Giysilerinin size neler söylediği ya da yürüyüşlerinden veya duruşlarından neler sezinlediğiniz veya başka kişilerle ilişkilerine bakarak ne tür insanlar olduklarını düşündüğünüz gibi konulara dikkat edin.         
       Uygun bir fırsat bulduğunuzda izlediğiniz biriyle kısa, havadan sudan bir konuşma yapmaya çalışın ve sezgilerinizin doğru olup olmadığını denetleyin. Konuşmaya girmek için şu tür ifadeler kullanabilirsiniz: "Kravatınızdaki desenler çok hoş. Nereden aldınız?" ya da "Okuduğunuz kitap hakkında çok şey duydum, herkesin söylediği kadar iyi mi?" Konuşmanın nereye doğru gittiğini ve izlediğiniz insanlar hakkındaki sezgilerinizin ne kadarının doğru olduğunu bulmaya çalışın.
            Bir TV show'u ya da filmi seyrederken ya da güzel bir roman okurken ana karakterlerin yerine kendinizi koymaya çalışın. Hayata onların gözünden bakın ve özellikle aynı görüşte olmadığınız konularda onların görüş açılarını yakalamaya çalışın. Kendi bakış açınıza en yakın karakterlerle başlayın ve daha farklı olduğunuz karakterlere doğru ilerleyin.Unutmayın, kendi inançlarınızı ya da değerlerinizi değistirmeye çalışmıyorsunuz sadece onlarınkini tam olarak anlamaya çalışıyorsunuz!
           Parçası olduğunuz bir takımla birlikte çalışırken listeleyebildiğiniz kadar "etkili takım çalışması stratejilerini" listeleyin; örneğin herkesin kendi üstüne düşeni yapması, uzlaşmaya istekli olma, birbirini cesaretlendiren ya da destekleyen bireyler, takımın hedeflerinin ve/veya misyonunun kolay anlaşılabilir ve açık olması gibi. Takım çalışmasını daha verimli hale getirebilecek stratejileri de listeleyin. Gelecek aylarda takımla çalışmayı sürdürürken bu "iyileştirme stratejilerinden" bazılarını farkettirmeden uygulayıp uygulayamadığınıza bakın.